Szczepienia w ciąży (+COVID-19 aktualne 10.04.2021r.)

COVID-19

Kobiety w ciąży są bardziej narażone na ciężki przebieg infekcji COVID-19, a także na inne niekorzystne skutki przejścia infekcji w trakcie trwania ciąży np. poród przedwczesny. Od stycznia 2020r. do kwietnia 2021r. w Stanach Zjednoczonych infekcję COVID w trakcie trwania ciąży przeszło 83 424 kobiet z czego 94 zmarło, co daje śmiertelność na poziomie 0,1%.

Według ostatnich badań przeprowadzonych przez Amerykańskie Towarzystwo Położników i Ginekologów, szczepionki COVID-19 okazały się bezpieczne i skuteczne dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Badanie zostało przeprowadzone na 131 chętnych (84 kobietach w ciąży, 31 w okresie laktacji i 16 niebędących w ciąży). Poziom przeciwciał uczestników badania w odpowiedzi na szczepionkę, był wyższy niż u uczestników, którzy byli chorzy na COVID-19 w czasie ciąży, a przeciwciała znajdowano również we krwi pępowinowej i mleku matki. Biorąc pod uwagę rodzaj szczepionki oraz znany mechanizm jej działania, ryzyko niepożądanych zdarzeń u kobiety w ciąży jest znikome.

Dodatkowo w ramach masowego programu szczepień przeciw COVID-19 prowadzonego w USA dobrowolnie zaszczepiło się ponad 30 000 kobiet na różnych etapach ciąży. CDC oraz Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) monitorują szczegółowo stan zdrowia zaszczepionej kobiety i dziecka w pierwszych miesiącach życia. Dotychczas nie odnotowano żadnych sygnałów ostrzegawczych.

Szczepionki COVID-19 (Moderna, Pfizer-BioNTech, Johnson & Johnson’s Janssen, AstraZeneca) nie zawierają składników, o których wiadomo, że są szkodliwe dla kobiet w ciąży lub rozwijającego się dziecka. Badania szczepionek na zwierzętach w celu oceny wpływu na ciążę nie wykazały żadnych dowodów na to, że szczepionka szkodzi ciąży lub płodności.

Za priorytetowe uznaję się oferowania szczepienia kobietom w ciąży ze współistniejącymi czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji COVID:
– Wiek pacjentki
– Pochodzenie etniczne
– BMI > 40
– Cukrzyca ciążowa
– Inne choroby obciążające
– Wykonywanie zawodu związanego z wysokim ryzykiem infekcji
Korzyści i ryzyko związane ze szczepieniem COVID-19 u kobiet w ciąży należy omawiać indywidualnie! Decyzja powinna być podejmowana przez pacjentkę po przeanalizowaniu aktualnych informacji odnośnie bezpieczeństwa szczepionki, wprowadzonych przez nią zasad ochrony przed koronawirusem w trakcie trwania ciąży oraz oceny istniejących czynników ryzyka. Dyskusja powinna obejmować stwierdzenie, że chociaż nie ma znanego ryzyka związanego z podawaniem innych szczepionek nieżywych kobietom w ciąży, nie ma jeszcze pełnych danych na temat bezpieczeństwa szczepień COVID-19 w ciąży.
Obecnie każda kobieta będąca w ciąży, która wyraża chęć zaszczepienia przeciw COVID-19 oraz nie występują u niej żadne inne medyczne przeciwskazania do otrzymania szczepienia powinna zostać zaszczepiona.    

Krztusiec

Krztusiec jest ostrą zakaźną chorobą układu oddechowego wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Do najbardziej charakterystycznych objawów należą napady uporczywego kaszlu niekiedy z bezdechem i zaburzeniami oddechowymi. World Health Organization (WHO) szacuje, że każdego roku na krztusiec choruje około 50 mln ludzi, z czego 300 000 umiera. Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia, najbardziej niebezpieczny przebieg występuje u nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci. W tej grupie wiekowej powikłania (np. zapalenie płuc, bezdechy, ostra niewydolność oddechowa, drgawki, encefalopatia krztuścowa) występują częściej, a śmiertelność wynosi ok. 4%.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksynę krztuścową i inne czynniki zjadliwości. W pierwszych tygodniach choroby objawy krztuśca są podobne do przeziębienia, tj. suchy kaszel, katar, stany podgorączkowe, zapalenie gardła.

Bezpieczeństwo szczepień przeciw krztuścowi w ciąży, potwierdzono w wielu badaniach obserwacyjnych zrealizowanych w USA oraz Wielkiej Brytanii. Największe badanie zrealizowano na grupie 20 074 kobiet w ciąży zaszczepionych w III trymestrze. W porównaniu z grupą kontrolną nie obserwowano zwiększonej liczby poronień i innych niekorzystnych zdarzeń, które mogą wystąpić w czasie naturalnej ciąży. Wszystkie prowadzone do tej pory badania potwierdziły pełne bezpieczeństwo szczepionki.

Szczepienia przeciw krztuścowi są zalecane w każdej ciąży między 27 a 36 tyg. ciąży, dzięki czemu przeciwciała ochronne przechodząc przez łożysko chronią dziecko w pierwszych miesiącach jego życia, zanim nie będzie ono mogło być zaszczepione. Celem szczepienia jest również ochrona matki, która nie przenosi zakażenia na dziecko. Szczepienia ciężarnych realizowane są szczepionką dTp, która chroni przeciw krztuścowi oraz błonicy i tężcowi.

Stwierdzono 91% skuteczność szczepienia Tdpa wykonywanego u ciężarnej (przynajmniej 7 dni przed porodem) w profilaktyce zachorowania na krztusiec dziecka w pierwszych 3 miesiącach życia, zmniejszenie liczby przypadków krztuśca u niemowląt w wieku poniżej 3 miesięcy życia o 78%, zmniejszenie liczby hospitalizacji niemowląt z powodu krztuśca o 68%.

Nie istnieje jeden model skutecznej kontroli krztuśca – zwalczanie tej choroby wymaga połączenia kilku strategii szczepień (szczepienia ciężarnych, niemowląt, dzieci, nastolatków, dorosłych i strategii kokonu). Szczepienie kobiet w ciąży przeciwko krztuścowi jest bezpiecznym i najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowaniom i zgonom z powodu tej choroby wśród niemowląt.

Grypa

Grypa jest ostrą chorobą wirusową wywoływaną przez wirus grypy typu A lub B. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) 5–10% populacji dorosłych oraz 10–20% populacji dzieci zapada na grypę w sezonie epidemicznym, a 600 000 pacjentów na świecie umiera z powodu grypy lub jej powikłań. Grypa charakteryzuje się gwałtownym początkiem objawów klinicznych, wśród których dominują: wysoka gorączka, silny ból głowy, gałek ocznych i mięśni oraz suchy, męczący kaszel. Powyższym objawom towarzyszy istotne osłabienie utrzymujące się do 3 tygodni.

Sezon zachorowań na grypę w naszym rejonie geograficznym rozpoczyna się w październiku, a kończy w marcu. Najwięcej zachorowań odnotowuje się w styczniu.

Dane dotyczące szczepionek inaktywowanych przeciw grypie wykazują, że są one bezpieczne zarówno dla matki, jak i jej dziecka. W Stanach Zjednoczonych około 2,4 miliona kobiet ciężarnych zostało zaszczepionych przeciw grypie w sezonie epidemicznym 2009–2010 i nie wykazano zwiększonego ryzyka dla matki lub dziecka.
Szczepienie przeciw grypie przy użyciu szczepionki inaktywowanej może być wykonane w dowolnym trymestrze ciąży. W celu uzyskania optymalnego poziomu ochrony przeciw grypie, zarówno u matki, jak i dziecka zalecane jest podanie szczepionki na przynajmniej 2 tygodnie przed planowanym porodem.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A i B

W określonych sytuacjach w ciąży można zastosować szczepionkę przeciwko WZW A oraz WZW B. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy wystąpienie w danym regonie epidemii wśród populacji nieuodpornionej (brak przeciwciał z powodu niewystępowania tej choroby przez dłuższy czas i nieprowadzenia masowych szczepień). Również w każdej sytuacji gdy kobieta w ciąży planuje podróż do kraju endemicznego występowania tych zakażeń, korzyści wynikające ze szczepienia istotnie przewyższają ryzyko związane z immunizacją.
36 comments
  1. Czy to oznacza, że każda kobieta w ciąży, która jest chętna może już zgłosić się na szczepienie przeciw COVID-19 czy trzeba czekać aż zostanie odblokowana możliwość rejestracji na szczepienie dla wszystkich chętnych?

  2. Dzień dobry, a co w przypadku gdy kobieta w ciąży przyjmuje heparynę i acard? Nadal można szczepić ja covid, gdy niezalecane jest przyjmowanie heparyny po szczepieniu?

    1. Nie ma przeciwskazań do szczepienia przeciw COVID-19 u pacjentów przyjmujących leczenie przeciwzakrzepowe w postaci kwasu acetylosalicylowego czy heparyn drobnocząsteczkowych.

  3. Dzień dobry. Mam możliwość zaszczepienia się na ok 4 tygodnie przed datą planowanego porodu (1 dawka). Czy wiadomo w ciągu jakiego czasu przeciwciała mogą przeniknąć już do dziecka? Czy to jest w ogóle możliwe po 1 dawce i czy ma szansę się wydarzyć w ciągu 2-4 tygodni? Ze względu na poród druga dawka byłaby już po nim. Dziękuję 🙂

    1. Produkcja przeciwciał po jednej dawce szczepionki jest rzeczą bardzo indywidualną. Ciężko ocenić czy w ciągu 4 tygodni ich poziom będzie na tyle wysoki żeby przenikały przez barierę łożyskową. Nie były też prowadzone prace na ten temat 🙂

  4. Czy objawy tzw. klasyczne po przyjęciu szczepionki typu dwudniowa gorączka, dreszcze, łamliwość kości jest bezpieczna dla dziecka ? I co z faktem otrzymania preparatu zwiększającego ryzyko zakrzepicy ? Pozdrawiam

    1. Każda gorączka (gorączka! nie stan podgorączkowy) wymaga leczenia w ciąży i to nie tylko jako objaw po szczepieniu, ale również z innych powodów. Pozostałe objawy (które też musimy pamiętać że nie u wszystkich i nie zawsze po szczepieniu wystąpią) nie wymagają leczenia. Szczepionka AstraZeneca nie zwiększa ryzyka zakrzepowo-zatorowego na tyle istotnie by z tego powodu mogła być przeciwskazana.

  5. Cześć, ja przychodzę w pytaniem o szczepienie na covid w połogu. Czy jest jakiś minimalny czas, który powinien minąć po urodzeniu dziecka a szczepieniem na Covid? Mam planowane cc, a po porodzie chciałabym się w miarę szybko zaszczepić. Są jakieś zalecenia?
    P.S bardzo ciekawy artykuł, pozdrawiam! 🙂

  6. Bardzo proszę o podanie źródła badań z artykułu (131 chętnych kobiet w ciąży i karmiących). Interesuje mnie m.in. jakiego producenta szczepionką zostały one zaszczepione, informacja dokładna o odczynach poszczepiennych u tych kobiet.

  7. Witam.
    Jestem po pierwszej dawce szczepionki AstraZeneca, bardzo źle na nią zareagowałam – 5 dni gorączki ponad 39° i okropne bóle głowy i mięśni. Właśnie dowiedziałam się o ciąży, w czasie terminu drugiej dawki będzie to 10 tydzień. Zastanawiam się czy nie byłoby bezpieczniej przeczekać do końca pierwszego trymestru, tyle się mówi jak bardzo wrażliwy to okres. Czy ma to znaczenie?
    Pozdrawiam.

    1. To powinna być wspólna decyzja Pani oraz Pani ginekologa prowadzącego. A wpływ na tą decyzję powinny mieć Pani wywiad medyczny, występujące czynniki ryzyka czy przebyte choroby.

  8. A jak ktoś nie ma znajomości wśród personelu który szczepi… to jak załatwić takie szczepienie ? Ginekolog zaleca ale nie wie skąd wziąć skierowanie ?

    1. Niestety, nie jest pytanie do mnie, lekarze nie mają wpływu na sposób dystrybucji szczepionek w naszym kraju :/
      Osobiście uważam, że kobiety w II, III trymestrze ciąży powinny być traktowane priorytetowo jeżeli chodzi o szczepienie na COVID-19.

  9. Chciałabym się zaszczepić przeciw Covid ale nie jestem w grupie wiekowej objętej szczepieniami (mam35lat), nie zaliczam sobie też do żadnej grupy zawodowej uprawnionej do szczepień. Co mam zrobić, aby się zaszczepić?

    1. Niestety, nie jest pytanie do mnie, lekarze nie mają wpływu na sposób dystrybucji szczepionek w naszym kraju :/
      Osobiście uważam, że kobiety w II, III trymestrze ciąży powinny być traktowane priorytetowo jeżeli chodzi o szczepienie na COVID-19.

      1. Dzwoniłam w piątek I dziś na infolinię NFZ ws szczepień. Uzyskałam 2 różne odpowiedzi, całkiem sprzeczne. 1) lekarz pierwszego kontaktu może mi wystawić skierowanie i bez problemu zostanę umówiona na szczepienie 2) absolutnie nie ma takiej możliwości. Jutro mam konsultację z lekarzem z POZ, zweryfikuję kompetencje pracowników NFZ. Za ok 10 tygodni chcę zaszczepić się na krztusiec. Jestem proszczepionkowa, ale nawet ja nie zaszczepię się w ostępie tygodnia na różne szczepionki. Obawiam się trochę czy czekając do mitycznego 10 maja z dzisiejszej konferencji Matusza Morawieckiego zdążę ze wszystkimi szczepieniami do porodu.

  10. Doktorze, dziękuję za live z Weronika, dzięki niemu odważyłam się zapisać się na szczepienie w ciąży 🙂 i teraz moje pytanie: czy przyjęcie domięśniowo sterydów (Dexaven – 2 dawki w odstępie 12h) na 3 tygodnie przed szczepieniem (Pfizer) nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia? W ankiecie są wymienione doustne kortykosteroidy i zaczęłam mieć wątpliwości… W momencie szczepienia to będzie u mnie 33 tydzień ciąży.

  11. Dzień dobry, zaszczepiłam się 1 dawką AstraZeneca a 5 dni później okazało się, że jestem w ciąży. Jest wiele opinii na ten temat, czy powinnam wykonac jakieś badania lub obawiać się o rozwój płodu ?:(

    1. Obecnie nie istnieje doniesienia naukowe potwierdzające wpływ szczepionki na płód niezaleznie od tygodnia ciąży w którym została użyta ? wydaje mi się ze nie ma powodow do niepokoju ?

    1. Do tej pory nie prowadzono prac na temat wpływu szczepienia przeciw COVID-19 u płodów ze stwierdzoną jakąkolwiek wadą (nie tylko serca). Jednak prawdopodobieństwo tego wpływu jest raczej znikome, warto ze swoim lekarzem prowadzącym omówić schemat postępowania, szczególnie jeżeli jest Pani w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji COVID.

  12. Dzień dobry! 🙂 Dziękuję bardzo za ten artykuł, jeszcze mocniej utwierdził mnie w przekonaniu że chcę się zaszczepić na COVID w ciąży. Mam pytanie odnośnie odstępu pomiędzy szczepieniem na krztusiec (Boostrix) a COVID – na infolinii NFZ dowiedziałam się, że “odległość od innych szczepień (np. na grypę) powinna wynosić minimum 2 tygodnie”, pan nie miał rozpiski na konkretne szczepionki. Czy to znaczy, że po 2 tygodniach mogę się na spokojnie zaszczepić, czy raczej lepiej poczekać 4 tygodnie?

  13. Witam,
    jaki powinien być minimalny odstęp czasu między szczepionką przeciw krztuścowi a szczepionką przeciw covid-19 ?

    1. W chwili obecnej wytyczne nic nie mówią o konieczności robienia jakiejś przerwy w staraniach się o ciąże po otrzymaniu drugiej dawki. Po podaniu drugiej dawki szczepionki można wracać do starań 🙂

  14. Dzień dobry,

    Aktualnie jestem w 26 tygodniu ciąży i coraz bardziej przychylam się do zaszczepienia przeciwko COVID-19. Zbliża mi się również termin zaszczepienia przeciwko krztuścowi (27-32 tydzień). Panie Doktorze mam następujące pytanie czy te dwie szczepionki mogę zrobić w niewielkim odstępie czasowym i czy nie zareagują one krzyżowo? Rozumiem, że covid jest na tyle nowa choroba iż może nie być odpowiednich badań naukowych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania tych obu szczepionek w niewielkim odstępie czasowym. Co Pan by sugerował/ radził przy moim przypadku?

    Będę zobowiązana za odpowiedź

    1. Zgodnie z zaleceniami PTGiP odstęp pomiędzy różnymi szczepieniami (w tym przypadku szczepieniem na COVID oraz na krztusiec) powinien być minimum 3 tygodnie. Przy takim odstępie czasowym ryzyko interakcji jest minimalne. Pozdrawiam Lek.M.Strus

  15. Panie Doktorze, przed ciąża chorowałam na covid, 2 miesiace po chorobie zaszłam w ciąże. Obecnie 25tc. Czy wiedząc ze poród będzie miał miejsce na jesieni (4fala), szczepić się przeciw covid mimo wcześniejszego przechorowania? Z badań krwi (igm i igg) wynika, ze przeciwciał jest niewiele ponad 20, ale ponoć jest coś takiego jak pamięć organizmu po przechorowaniu i po szczepieniu wcale nie musi być ich więcej. Sprzeczne opinie położnych dot szczepienia w miejscu prowadzenia ciąży, ciąże prowadza położne. Jaka jest Pana opinia dot szczepienia, w ciąży czy po porodzie? Czy na razie wgl nie?

    1. Zdecydowanie warto zaszczepić się w trakcie trwania ciąży, szczególnie jeżeli termin porodu wypada na szczyt 4 fali. Pacjentki w ciąży są w grupie wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji COVID szczególnie w III trymestrze dlatego warto się zabezpieczyć.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

You May Also Like