
Okres okołomenopauzalny wpływa nie tylko na gospodarkę hormonalną, ale także na mikrobiotę jelitową i pochwową. Zaburzenia równowagi mikrobiologicznej mogą prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, w tym infekcji, zaburzeń trawienia czy problemów metabolicznych. Jakie zmiany zachodzą w mikrobiocie w okresie menopauzy?
Bakterie w pochwie utrzymują homeostazę pochwy, a brak równowagi lub dysbioza mogą wiązać się ze złymi wynikami w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i ginekologicznego. Mikroflora pochwy ma szczególne znaczenie dla kobiet po menopauzie i może mieć ogromny wpływ na atrofię sromu i p, suchość pochwy, zdrowie seksualne i ogólną jakość życia.

Rola równowagi mikrobioty w zdrowiu kobiet po menopauzie jest kluczowa, w szczególności:
- może zwiększać wchłanianie wapnia w jelitach, zapobiegając w ten sposób osteoporozie,
- jest związana ze zmniejszonym ryzykiem raka piersi i przerostu endometrium typu 1,
- zmniejsza stan zapalny dziąseł i menopauzalne zapalenie przyzębia oraz
- korzystnie wpływa na wiele czynników ryzyka kardiometabolicznego (tj. otyłość, stan zapalny oraz metabolizm glukozy i lipidów we krwi).
Jednak to, czy doustna suplementacja probiotykami jest efektywna w leczeniu dysbiozy związanej z menopauzą, wymaga dalszych wyjaśnień.
Zmiany mikrobioty w okresie menopauzy
Mikrobiota jelitowa. Spadek poziomu estrogenów wpływa na skład flory bakteryjnej w jelitach. Może dojść do zmniejszenia liczby korzystnych bakterii, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium, a jednocześnie do wzrostu patogenów sprzyjających stanom zapalnym i problemom metabolicznym. To z kolei może zwiększać ryzyko otyłości, cukrzycy typu 2 oraz zespołu metabolicznego.
Mikrobiota pochwy. Wraz z menopauzą zmniejsza się liczba pałeczek kwasu mlekowego (Lactobacillus), które odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego pH w pochwie. To sprawia, że kobiety w okresie menopauzy są bardziej narażone na infekcje intymne, suchość pochwy oraz stany zapalne układu moczowo-płciowego.
Mikrobiota skórna. Zmiany hormonalne mogą również wpłynąć na mikrobiotę skóry, powodując suchość, utratę elastyczności i zwiększoną podatność na infekcje bakteryjne czy grzybicze.

Jak dbać o mikrobiotę w okresie menopauzy?
Dieta bogata w prebiotyki i probiotyki
– Spożywanie fermentowanych produktów (np. jogurtów, kefiru, kiszonek) pomaga odbudować florę bakteryjną. – Warto włączyć do diety błonnik, który jest pożywką dla dobrych bakterii jelitowych (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe).
Odpowiednia higiena intymna
– Stosowanie łagodnych, bezzapachowych środków do higieny intymnej o neutralnym pH. – Unikanie częstego stosowania irygacji pochwy, które mogą zaburzać mikrobiotę.
Suplementacja i zdrowy styl życia
– W niektórych przypadkach warto rozważyć suplementację probiotykami ginekologicznymi. – Regularna aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu wspierają zdrowie jelit i układu odpornościowego.

Samo leczenie estrogenem dopochwowym może nie wystarczyć do złagodzenia objawów dyskomfortu pochwy u wszystkich kobiet po menopauzie. Sugeruje to, że interwencje ukierunkowane na zmianę mikrobioty lub pH pomenopauzalnego prawdopodobnie nie zmienią nasilenia objawów u wielu osób, szczególnie tych z dyspareunią. Z drugiej strony, niehormonalne terapie i lubrykanty ukierunkowane na różne objawy mogą być wystarczająco skutecznym leczeniem menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego, nawet jeśli nie zmieniają mikrobiomu i nie działają poprzez zmianę estrogenu pochwowego. Przyszłe badania powinny skupić się na zrozumieniu leżącej u podstaw patofizjologii objawów i korzyści wynikających ze składu mikrobiologicznego pochwy dla zdrowia pochwy po menopauzie.

Zmiany mikrobioty w okresie menopauzy mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, jednak odpowiednia dieta, higiena i suplementacja mogą pomóc w utrzymaniu równowagi mikrobiologicznej. Dbając o swoją mikrobiotę, kobiety w okresie menopauzy mogą znacząco poprawić swoje samopoczucie i jakość życia.
REFERENCJE:
- https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/lista/68847,zakazenie-ukladu-moczowego-u-kobiet-po-menopauzie
- https://www.termedia.pl/Postepowanie-u-pacjentki-w-okresie-okolomenopauzalnym-cierpiacej-na-nawracajace-zakazenia-ukladu-moczowego-opis-przypadku,98,47999,1,1.html
- Muhleisen AL, Herbst-Kralovetz MM. Menopause and the vaginal microbiome. Maturitas. 2016 Sep;91:42-50. doi: 10.1016/j.maturitas.2016.05.015. Epub 2016 Jun 1. PMID: 27451320.
- Barrea L, Verde L, Auriemma RS, Vetrani C, Cataldi M, Frias-Toral E, Pugliese G, Camajani E, Savastano S, Colao A, Muscogiuri G. Probiotics and Prebiotics: Any Role in Menopause-Related Diseases? Curr Nutr Rep. 2023 Mar;12(1):83-97. doi: 10.1007/s13668-023-00462-3. Epub 2023 Feb 7. PMID: 36746877; PMCID: PMC9974675.
- Micks E, Reed SD, Mitchell C. The Postmenopausal Vaginal Microbiome and Genitourinary Syndrome of Menopause. Clin Obstet Gynecol. 2024 Mar 1;67(1):79-88. doi: 10.1097/GRF.0000000000000832. Epub 2023 Nov 20. PMID: 38032828; PMCID: PMC10873068.



