dr_strusCzynnik męski jest przyczyną od 30 do nawet 60% problemów par z zajściem w ciąże. Podstawę oceny płodności mężczyzny stanowi badanie nasienia, które powinno być wykonane w każdym przypadku, gdy kobieta nie zachodzi w ciążę w ciągu pierwszego roku mimo regularnego współżycia bez stosowania metod antykoncepcji.
-
Testosteron całkowity (TT)
-
Testosteron wolny (fT)
-
Hormon folikulotropowy (FSH)
-
Hormon luteinizujący (LH)
-
Estradiol
-
Prolaktyna
-
Siarczan dehydroepiandosteronu (DHEA-S)
-
Hormon tyreotropowy (TSH)
Musimy zwrócić szczególną uwagę na właściwe pobranie krwi, jej zabezpieczenie, a także odpowiednie przygotowanie pacjenta. Uwalnianie hormonów w organizmie zachowuję dobową zmienność, dlatego tak ważna jest pora dnia w której uzyskuje się próbki do badań.
| HORMON | PORA POBRANIA | SPECJALNE ZALECENIA |
| Testosteron całkowity (TT) | Godziny poranne od 7 do 10 | Na czczo |
| Testosteron wolny (fT) | Godziny poranne od 7 do 10 | Na czczo |
| Hormon folikulotropowy (FSH) | Godziny poranne | Na czczo |
| Hormon luteinizujący (LH) | Godziny poranne | Na czczo |
| Estradiol | Godziny poranne | Na czczo |
| Prolaktyna | Godziny przedpołudniowe od 9 do 11 | Unikanie wysiłku fizycznego, stresu, stosunków seksualnych na co najmniej 12h przed pobraniem |
| Siarczan dehydroepiandosteronu (DHEA-S) | Godziny poranne | Na czczo |
| Hormon tyreotropowy (TSH) | Godziny poranne | Na czczo |
Hormony u mężczyzny mają ogromny wpływ na funkcję kanalików nasiennych oraz komórek Leydiga. Egzogenny testosteron przyjmowany np. w postaci roztworu do wstrzykiwań hamuje wewnątrzjądrową produkcję testosteronu, co jest absolutnym warunkiem prawidłowej spermatogenezy.
Suplementacja egzogennego testosteronu czy innych sterydów anabolicznych zmniejsza liczebność plemników w nasieniu oraz zdecydowanie wpływa na odsetek plemników pozostających w ruchu. Odwracalność tych zmian jest bardzo indywidualna i zależy od wielu czynników (rodzaju stosowanego preparatu, dawek, długości stosowania). Niestety zdarza się, że pomimo odstawienia czy nawet stosowania leczenia celem poprawy parametrów nasienia zmiany mogą być nieodwracalne i są przyczyną trwałej bezpłodności męskiej.
W diagnostyce właściwego funkcjonowania układu hormonalnego u mężczyzn (zarówno tych leczonych egzogennym testosteronem jak i stosujących go na własną rękę) wykorzystanie znajdują hormonalne testy czynnościowe.
- Test z hCG – Ocenia zdolność komórek Leydiga do odpowiedzi na stymulację hCG/LH.
- Test z GnRH – Służy ocenie zdolności wydzielania gonadotropin przez przysadkę.
- Test z klomifenem – służy jednocześnie do oceny rezerwy wydzielniczej gonadotropin i czynności komórek Leydiga.
W samej interpretacji wyników badań hormonalnych musimy również pamiętać o zmianach związanych z wiekiem pacjenta.
BIBLIOGRAFIA:
- Słowikowska-Hilczer, J., 2021. Andrologia. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, pp.220-222.
- Pierzyński, P., Laudański, P. and Kuczyński, W., 2018. Niepłodność. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, pp.18-23.
- Crosnoe LE, Grober E, Ohl D, Kim ED. Exogenous testosterone: a preventable cause of male infertility. Transl Androl Urol. 2013;2(2):106-113. doi:10.3978/j.issn.2223-4683.2013.06.01
dr_strus
Magdalena Januszczak
