Zgaga i refluks w ciąży – jak sobie z nimi radzić?

Zgaga i refluks żołądkowy to jedne z najczęstszych dolegliwości, które mogą wystąpić w trakcie ciąży. Częstość występowania zgagi w czasie ciąży szacuje się na 17 – 45%.

Przyczyna zgagi podczas ciąży jest wieloczynnikowa. Zwiększona ilość progesteronu lub jego metabolitów powoduje rozkurcz mięśni gładkich, co skutkuje zmniejszeniem napięcia i motoryki żołądka oraz zmniejszeniem ciśnienia ldolnego zwieracza przełyku. Stwierdzono również, że w czasie ciąży dolny zwieracz przełyku przemieszcza się do jamy klatki piersiowej (obszar podciśnienia), co umożliwia przedostawanie się pokarmu i kwasu żołądkowego z żołądka do przełyku, co prowadzi do zapalenia przełyku i uczucia „spalania”.

Nacisk rosnącej macicy na treść żołądkową w miarę postępu ciąży może nasilać zgagę. Może ona być również spowodowana lekami przyjmowanymi w czasie ciąży, takimi jak leki przeciwwymiotne.

W niektórych badaniach stwierdzono, że częstość występowania zgagi wzrasta z 22% w pierwszym trymestrze do 39% w drugim trymestrze, i od 60% do 72% w trzecim trymestrze. 🤰🏻 Pierwiosnki zgłaszają więcej objawów żołądkowo-jelitowych niż wieloródki.

👉🏻 Objawy zgagi w ciąży:

• Piekący ból w klatce piersiowej, zwłaszcza po jedzeniu.
• Uczucie “kwasu w ustach”.
• Wzdęcia i odbijania.
• Trudności w połykaniu.

👉 Kilka prostych wskazówek, jak złagodzić zgagę i refluks:

1. Jedz małe posiłki – unikaj dużych porcji.
2. Unikaj pikantnych i tłustych potraw – mogą nasilać objawy.
3. Nie jedz przed snem – pozwól sobie na lekką przekąskę na kilka godzin przed położeniem się do łóżka.
4. Pij dużo wody – ale nie podczas posiłków.
5. Unikaj kawy i czekolady – mogą zwiększać produkcję kwasu żołądkowego.
6. Spanie z lekko uniesioną głową może pomóc złagodzić zgagę.

Pierwszym wyborem w przypadku leków na zgagę w czasie ciąży są zazwyczaj leki zobojętniające kwas (kategoria B). Leki zobojętniające zawierają kombinację soli wapnia, magnezu i glinu, które neutralizują kwas żołądkowy oraz kwas alginowy osłaniający błonę śluzową przewodu pokarmowego. Są one ogólnie uważane za bezpieczne w ciąży, ale należy zwrócić uwagę na DAWKĘ. Kobieta w ciąży nie powinna przyjmować dziennie więcej niż 1000 miligramów (mg) wapnia pierwiastkowego pochodzącego z leków i powinna unikać długotrwałego stosowania leków zobojętniających zawierających trójkrzemian magnezu.

Następnym lekiem, który warto wypróbować, jest klasa zwana agonistami receptora histaminy-2 (H2RA). Pomagają one zmniejszyć ilość kwasu wytwarzanego w żołądku. Klasa ta obejmuje leki generyczne: cymetydynę, famotydynę, nizatydynę (kategoria B)

Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) wycofała z rynku leki zawierające ranitydynę w 2019-2020 r. Było to spowodowane obawami dotyczącymi obecności w tym produkcie substancji potencjalnie rakotwórczych.

Inhibitory pompy protonowej (IPP) to kolejny lek stosowany w leczeniu zgagi. Są rutynowo przepisywane osobom niebędącym w ciąży.

Do IPP zaliczają się następujące leki:

• dekslanzoprazol (kategoria B)
• esomeprazol (kategoria B)
• lanzoprazol (kategoria B)
• pantoprazol (kategoria B)
• omeprazol (kategoria C!)

Jednakże stosowanie IPP w czasie ciąży może wiązać się z pewnym ryzykiem. Jedno z dużych badań z 2022 wykazało zwiększone ryzyko niskiej masy urodzeniowej, cukrzycy ciążowej i stanu przedrzucawkowego w przypadku stosowania IPP w czasie ciąży.

Jak złagodzić dolegliwości zgagi w trakcie ciąży?

1. Zmiany w diecie:
   • Jedz mniejsze posiłki. Unikaj przejadania się.
   • Unikaj potraw, które mogą nasilać objawy, takich jak pikantne, tłuste i kwaśne jedzenie.
   • Pij dużo wody, ale staraj się nie pić podczas posiłków, aby nie zwiększać objętości żołądka.
2. Zmiany w stylu życia:
   • Nie jedz tuż przed snem. Staraj się jeść ostatni posiłek na 2-3 godziny przed położeniem się do łóżka.
   • Śpij z lekko uniesioną głową. Możesz podnieść wezgłowie łóżka lub użyć dodatkowej poduszki.
   • Unikaj palenia papierosów i picia alkoholu, które mogą nasilać zgagę.
3. Unikanie stresu:
   • Stres może zwiększać produkcję kwasu żołądkowego, więc staraj się go minimalizować. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga, mogą być pomocne.

Jeśli objawy są bardzo uciążliwe, skonsultuj się ze swoim ginekologiem. Mogą być dostępne bezpieczne leki, które pomogą złagodzić zgagę i refluks. Zawsze warto porozmawiać z lekarzem, jeśli objawy zgagi i refluksu są bardzo nasilone, utrudniają codzienne funkcjonowanie lub nie ustępują mimo zmian w diecie i stylu życia.

REFERENCJE:

1. Vazquez JC. Constipation, haemorrhoids, and heartburn in pregnancy. BMJ Clin Evid. 2010 Aug 3;2010:1411. PMID: 21418682; PMCID: PMC3217736.
2. Ali RAR, Hassan J, Egan LJ. Review of recent evidence on the management of heartburn in pregnant and breastfeeding women. BMC Gastroenterol. 2022 May 4;22(1):219. doi: 10.1186/s12876-022-02287-w. PMID: 35508989; PMCID: PMC9066781.
3. Breddels EM, Simin J, Fornes R, Lilja Engstrand H, Engstrand L, Bruyndonckx R, Brusselaers N. Population-based cohort study: proton pump inhibitor use during pregnancy in Sweden and the risk of maternal and neonatal adverse events. BMC Med. 2022 Dec 20;20(1):492. doi: 10.1186/s12916-022-02673-x. PMID: 36539798; PMCID: PMC9768950.
4. Thélin CS, Richter JE. Review article: the management of heartburn during pregnancy and lactation. Aliment Pharmacol Ther. 2020 Feb;51(4):421-434. doi: 10.1111/apt.15611. Epub 2020 Jan 17. PMID: 31950535.