Zaparcia w ciąży. Czy są powodem do niepokoju?

Zaparcia są jedną z najczęstszych dolegliwości podczas ciąży. Szacuje się, że ok. 38% kobiet na świecie boryka się z zaparciami podczas ciąży. Odsetek ten cały czas wzrasta, głównie z powodu nieprawidłowej w społeczeństwie diety – często wysokokalorycznej, wysoko przetworzonej i ubogiej w błonnik. 

Co powoduje zaparcia u ciężarnych? Podczas ciąży, w wyniku wzrostu wydzielania progesteronu, dochodzi do spadku napięcia mięśni przewodu pokarmowego oraz spowolnienia jego motoryki. Również wzmożone wymioty, zazwyczaj w I trymestrze ciąży, przyczyniają się do odwodnienia organizmu, a tym samym – utrudniają pasaż jelitowy. Powiększająca macica uciska jelita, zaburzając ich motorykę. Im większa jest macica, tym większy ucisk na jelita, a tym samym – wyższe ryzyko zaparć w ciąży. Dlatego bardzo często zaparcia pojawiają się lub nasilają właśnie w III trymestrze ciąży.

Jeśli chodzi o okres połogu, to publikacje z 2020 roku pokazują, iż mamy, które urodziły siłami drogami natury rzadziej skarżyły się na zaparcia w okresie połogu niż kobiety, których ciąża była zakończona cięciem cesarskim (zarówno tym z przyczyn nagłych, jak i planowo). Ponadto udowodniono, że ryzyko wystąpienia zaparć w ciągu 12 miesięcy po porodzie rośnie, kiedy kobieta doświadczyła zaparć na wczesnym etapie ciąży.

Zaparcia najczęściej ustępują samoistnie podczas ciąży i zazwyczaj są niegroźne dla dziecka. Wiążą się one jednak z szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości towarzyszących:

• ból brzucha,
• uczucie “odbijania”,
• mdłości,
• wzdęcia,
• nieprzyjemne gazy,
• a także powikłaniami, do których zaliczamy m.in. hemoroidy, niedrożność jelit czy przerost fałdów okołoodbytniczych, co w konsekwencji w znaczący sposób pogarsza jakość życia kobiety zarówno w ciąży, jak i po porodzie.   

• Najczęściej zaparcia podczas ciąży ustępują samoistnie lub po wprowadzeniu zaleceń dotyczących diety i aktywności fizycznej.

• Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy przewlekłe zaparcia mogą być objawem bardzo poważnych schorzeń jak np. nowotwór złośliwy jelita grubego.

• Występowanie nowotworów złośliwych u kobiet ciężarnych na świecie oscyluje w granicy 0,07 – 0,1%. Rak jelita grubego występuje u 0,002% ciężarnych, więc jest bardzo rzadkim zjawiskiem.

• Mimo wszystko, warto zachować czujność, kiedy zaparcia utrzymują się wiele tygodni/miesięcy i pomimo zmiany w diecie, aktywności fizycznej oraz po wprowadzeniu leków przeczyszczających nie ustępują, a objawy towarzyszące jak ból brzucha (zwłaszcza promieniujący do lewego dołu biodrowego) wymioty, nudności czy nie ustępują lub nasilają się.

Ciąża wiąże się z wieloma zmianami w funkcjonowaniu organizmu kobiety. Niestety, często również towarzyszą jej dokuczliwe, wstydliwe dolegliwości, do których możemy zaliczyć m.in. zaparcia. Niesamowicie ważny jest dla mnie jako lekarza komfort pacjentki, aby podczas wizyty w gabinecie czuła, że może powiedzieć o wszystkich niepokojących ją objawach, aby diagnostyka przebiegła sprawnie, a komfort życia polepszył się 🙂