toksoplazmoza w ciąży. Diagnostyka i leczenie.

W Polsce częstość występowania przeciwciał u ciężarnych wynosi od 50 – 70%. Ryzyko zarażenia płodu toksoplazmozą jest związane z okresem ciąży i jest prawdopodobnie spowodowane obniżeniem odporności matki, zwiększeniem przepuszczalności łożyska oraz zjadliwością szczepu Toxoplasma gondii

Wyróżniamy 3 serotypy pierwotniaka Toxoplasma gondii. 

Serotyp I: wysoka zakaźność , cięższy przebieg zakażenia (Ameryka Południowa) 

Serotyp II: niska zakaźność, łagodny przebieg zakażenia, najczęstsze zakażenie wśród ludzi

Serotyp III: niska zakaźność, łagodny przebieg zakażenia 

Cykl rozwojowy: 

  • w nabłonku jelitowym kota (żywiciel ostateczny) zachodzi cykl płciowy i wytworzenie oocysty
  • oocysty są wydalane z odchodami kota, dojrzewają w glebie i zachowują zakaźność przez 12- 18 miesięcy
  • uwolnienie tachyzoitów i rozsiew do: OUN, oka, mięśni szkieletowych, mięśnia sercowego, łożyska

Wyróżniamy 3 główne drogi zakażenia T. gondii:

  • drogę pokarmową
  • drogę przezłożyskową (wrodzona)
  • drogą krwiopochodną (bardzo rzadkie)

OBRAZ KLINICZNY:

  • kres wylęgania postaci nabytej od 2 tyg. do 2 mies. (średnio: 4 tygodnie), parazytemia trwa 1 – 3 tygodnie
  • u osób immunokompetentnych zwykle przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo (85% przypadków) 
  • POSTAĆ WĘZŁOWA: najczęstsza u osób immunokompetentnych, dominuje powiększenie węzłów chłonnych, najczęściej szyjnych, karkowych i potylicznych 
  • POSTAĆ OCZNA: postępujące zapalenie siatkówki i naczyniówki o różnej dynamice, częściej u osób w stanie immunosupresji 
  • POSTAĆ UOGÓLNIONA: u pacjentów w stanie immunosupresji; zapalenie mięśnia sercowego, płuc, opłucnej, wątroby z jej powiększeniem, powiększenie niedokrwistości, skaza krwotoczna, zapalenie mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, rdzenia kręgowego, zapalenie wielonerwowe

Toksoplazmoza wrodzona bezobjawowa 

  • 80% noworodków, z wrodzoną toksoplazmozą
  • odległe następstwa, zwykle ujawniające się do 10. roku życia 
  • narząd wzroku: zez, jaskra, zaburzenia ostrości wzroku
  • zaburzenia czynności OUN: opóźnienie rozwoju, psychoruchowego, drgawki, zaburzenia mowy, trudności w nauce

Diagnostyka toksoplazmozy wrodzonej: 

  • Testy serologiczne u noworodka
    • wykrycie swoistych IgM i IgA zawsze świadczy o toksoplazmozie wrodzonej (nie przechodzą przez łożysko)
    • Narastająca awidność w klasie IgG potwierdza rozpoznanie toksoplazmozy wrodzonej
  • Immunoblotting IgG (porównanie profilu antygenowego swoistych IgG u matki i u dziecka)
  • Technika PCR, wykrywa 35-nukleotydowy fragment T. gondii określany jako gen B1 (w surowicy, łożysku, PMR)

Aktualne zakażenie T. gondii wyróżnia: 

  • obecność swoistych p-ciał IgM w surowicy matki o wysokim mianie serokonwersji, 
  • znaczący wzrost (4-krotny) miana p-ciał IgG i IgM w surowicy matki, pobranej dwukrotnie w odstępie 3-4 tygodni
  • obecność specyficznych p-ciał w klasie IgA i IgE 

Siłę wiązania przeciwciał z antygenem określamy mianem “awidności”. W zakażeniu pierwotniakiem T. gondii pojawiają się pewne trudności diagnostyczne, ponieważ wysoka awidność przeciwciał świadczy o zakażeniu nabytym co najmniej 12 – 16 tygodni wcześniej i stwierdzenie jej na początku ciąży praktycznie wyklucza pierwotne zarażenie toksoplazmozą w okresie ciąży. Obecność przeciwciał o niskiej awidności może, ale nie musi oznaczać „świeżego” zakażenia (mimo, że pojawiają się najwcześniej), gdyż przeciwciała te mogę przetrwać nawet rok. Niska awidność może utrzymywać się latami, a leczenie toksoplazmozy spiromycyną wydłuża czas niskiej awidności przeciwciał.

Prowadzenie powszechnych badań przesiewowych w kierunku toksoplazmozy u kobiet w ciąży jest nadal spornym problemem. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w swych rekomendacjach wymienia badania w kierunku toksoplazmozy jako zalecane, ale nieobowiązkowe. 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

You May Also Like
Czytaj więcej

CZY CIĄŻA OBUMARŁA W I TRYMESTRZE WYMAGA PILNeJ HOSPITALIZACJI?

Poronienia w I trymestrze najczęściej spowodowane są wadami genetycznymi – aberracjami chromosomowymi. Co istotne, kiedy mówimy o poronieniu spontanicznym, nie wyklucza ono zdrowej ciąży w przyszłości. Poronienia nawracające (utrata 2 lub więcej ciąż z rzędu) to problem bardziej złożony, o wieloczynnikowej etologii, gdzie przyczyny utraty ciąży często nakładają się na siebie. Coraz więcej źródeł naukowych, w tym – rekomendacje ESHRE 2023 podkreślają jak ważne jest, aby diagnostyką poronień nawracających objąć zarówno kobietę, jak i jej partnera. Mimo wszystko, na chwilę obecną nie dysponujemy jednymi spójnymi wytycznymi jak postępować w sytuacji poronienia spontanicznego – tutaj wiele zależy zarówno od pacjentki, jak i konkretnego szpitala.
Czytaj więcej