Jak zwiększyć szanse na ciąże u Pacjentów z insulinoopornością?

Insulinooporność to stan obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny pomimo prawidłowego lub podwyższonego stężenia tego hormonu w surowicy krwi. W przypadku diagnostyki i leczenia niepłodności jest on najczęściej związany z występowaniem otyłości czy zespołu policystycznych jajników. Przyczyn insulinooporności jest bardzo wiele: 

Przedreceptorowa:

• nieprawidłowa budowa cząsteczki insuliny
• obecne są przeciwciała wiążące cząsteczki prawidłowej insuliny
• nadmiar hormonów (lub innych czynników) o działaniu antagonistycznym wobec insuliny

Receptorowa:

• zmniejszenie liczby receptorów insulinowych i/lub ich powinowactwa do insulin (mutacje)

Postreceptorowa:

• zaburzenia w procesach sygnalizujących przyłączenie insuliny do receptora
• nieprawidłowa budowa i działanie transporterów glukozy do wnętrza komórki
• nasilona lipoliza – wzrost ilości WKT z ich następowa nadmierna oksydacja i w efekcie zahamowanie glikolizy 

Insulinooporność dotyczy 30-40% szczupłych i 70-80% otyłych pacjentek z PCOS. Wraz ze wzrostem BMI zwiększa się ryzyko niepłodności związane z zaburzeniami owulacji. 

W przypadku BMI > 25 jest to wzrost ryzyka niepłodności o ok. 25%.

Wykazano również dodatnią korelację pomiędzy niepłodnością męska a insulinoopornością wynikającą z otyłości u mężczyzn. Dodatkowo niepokojący wydaje się fakt wpływu otyłości ojcowskiej oraz zespołu metabolicznego na zdrowie potomstwa. Ostatnie badania wykazały istotnie wyższe ryzyko porodu przedwczesnego, niskiej masy urodzeniowej oraz konieczność opieki noworodka w oddziale intensywnej terapii.

Udowodniono, że zmniejszenie insulinooporności u niepłodnych kobiet z PCOS ma wpływ na funkcje rozrodcze. Poprawa wrażliwości na insulinę okazała się nawet istotniejsza niż zmniejszenie BMI w zwiększeniu wskaźnika ciąż u niepłodnych kobiet z PCOS.

Jak zwiększyć płodność u osób z insulinoopornością:

1. Dieta
2. Aktywność fizyczna 
3. Wsparcie psychologiczne
4. Substancje wspomagające/suplementy 
5. Leczenie farmakologiczne:

• metformina
• analogi GLP-1
• flozyny (inhibitory SGLT-2)

6. Chirurgia bariatryczna 

Dieta: 

W diecie kobiet starających się o zajście w ciąże duże znaczenie ma dodatek białka bogatego w niezbędne aminokwasy. 

Odpowiednie spożycie białek, antyoksydantów i suplementów może zmniejszy dostępność toksycznych utleniaczy, skutkując ochroną dojrzewania oocytów.  

Spożycie białka jest również zwiazane z redukcja produkcji hormonów steroidowych u kobiet z PCOS, prawdopodobnie poprzez zmniejszenie hiperinsulinemii. 

Jest uzasadnione, aby włączyć mleko i jego przetwory (szczególnie niskotłuszczowe) do diety kobiet z PCOS ze względu na ich korzystny wpływ na redukcję ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2.

Kobiety >35 r. poddające się procedurze wspomaganego rozrodu i spożywające większe ilości nabiału miały większe prawdopodobieństwo urodzenia żywego dziecka oraz mniejsze ryzyko niepłodności jajnikowej. 

Aktywność fizyczna:

Aktywność fizyczna poprawia wrażliwość na insulinę. 

Ćwiczenia aerobowe mogą również poprawić funkcję rozrodcze, w tym normalizację cyklu i owulacji. 

W celu poprawy wrażliwości na insulinę, zdrowia reprodukcyjnego i ogólnego zdrowia metabolicznego kobiety z PCOS należy zachęcać do regularnych ćwiczeń fizycznych przez 30-60 minut dziennie.

Bibliografia: 

Dudek P. ; Jak zwiększyć płodność osób z insulinoopornością? Przegląd badań i nowe doniesienia ; XI Zjazd Endokrynologii Ginekologicznej ; 18 – 19.03.2022r.